Aleksander Stępkowski: droga zawodowa i naukowa

Kariera prawnicza i akademicka

Aleksander Stępkowski, urodzony w Londynie 20 maja 1974 roku, jest postacią o wszechstronnym doświadczeniu w dziedzinie prawa, łączącą karierę akademicką z aktywnością zawodową. Jego droga edukacyjna zaprowadziła go na Uniwersytet Warszawski, gdzie ukończył Wydział Prawa i Administracji. Tam też uzyskał kolejne stopnie naukowe, zdobywając doktorat w 2001 roku, a następnie imponujący tytuł doktora habilitowanego nauk prawnych w 2011 roku. Obecnie związany jest z uczelnią jako profesor uczelni na swoim macierzystym wydziale, gdzie prowadzi Katedrę Socjologii Prawa. Jego dorobek naukowy, obejmujący szerokie zainteresowania prawem porównawczym prywatnym i publicznym oraz myślą polityczną i prawną, stanowi fundament jego akademickiego autorytetu. Jest cenionym wykładowcą i badaczem, którego prace naukowe kształtują dyskurs w obrębie współczesnej jurysprudencji.

Rola w Instytucie Ordo Iuris

Szczególne miejsce w ścieżce zawodowej Aleksandra Stępkowskiego zajmuje jego zaangażowanie w Instytut na rzecz Kultury Prawnej Ordo Iuris. Był on jednym z kluczowych współtwórców tej instytucji, a także pełnił funkcję jej pierwszego prezesa zarządu. Jego aktywność w Ordo Iuris obejmowała dwa okresy: od 2012 do 2015 roku oraz ponownie od listopada 2016 do listopada 2017 roku. W tym czasie instytut umacniał swoją pozycję jako ważny ośrodek analiz prawnych i promowania określonych wartości w sferze publicznej. Działalność Stępkowskiego w Ordo Iuris wpłynęła na kształtowanie kierunków badawczych i strategicznych tej organizacji, przyczyniając się do jej rozwoju i rozpoznawalności w debacie prawnej i publicznej. Jego zaangażowanie podkreśla jego długoterminową wizję wpływu na polskie prawo i kulturę prawną.

Sędzia Sądu Najwyższego i rzecznik prasowy

Nominacja na sędziego SN i kontrowersje

Droga Aleksandra Stępkowskiego do objęcia stanowiska Sędziego Sądu Najwyższego była naznaczona znaczącymi wydarzeniami i budziła pewne kontrowersje. W 2018 roku jego kandydatura na sędziego SN stała się przedmiotem debaty publicznej, głównie w kontekście legalności procedury wyboru przez Krajową Radę Sądownictwa. Proces ten był kwestionowany przez część środowiska prawniczego i międzynarodowe instytucje, co wpłynęło na dalszy przebieg nominacji. Prezydent Andrzej Duda początkowo, w październiku 2018 roku, odmówił jego powołania, jednak ostatecznie, po kolejnych etapach procedury, Aleksander Stępkowski został powołany na sędziego SN w lutym 2019 roku. Status jego jako sędziego był później poddawany dyskusji w świetle orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, które dotyczyły kwestii niezależności sądownictwa w Polsce. Te okoliczności stanowiły ważny element debaty o praworządności i stabilności systemu prawnego.

Funkcja rzecznika prasowego Sądu Najwyższego

W ramach swojej działalności w Sądzie Najwyższym, Aleksander Stępkowski podjął się również roli rzecznika prasowego Sądu Najwyższego. Pełnił tę funkcję od 2020 roku, a jego kadencja miała trwać do lipca 2025 roku. W tym okresie jego zadaniem było komunikowanie stanowisk i działań Sądu Najwyższego na zewnątrz, co wymagało umiejętności przekazywania złożonych kwestii prawnych w sposób zrozumiały dla opinii publicznej i mediów. W sierpniu 2025 roku na stanowisku tym zastąpił go Igor Zgoliński. Wcześniej, w 2020 roku, przez pewien czas pełnił również obowiązki pierwszego prezesa Sądu Najwyższego, co świadczy o jego znaczącej roli i zaufaniu, jakim cieszył się wewnątrz tej instytucji. Jego aktywność jako rzecznika prasowego wpisywała się w szersze działania mające na celu budowanie transparentności i lepszego zrozumienia roli SN w społeczeństwie.

Publikacje i zainteresowania naukowe

Główne obszary badań Aleksandra Stępkowskiego

Główne zainteresowania naukowe Aleksandra Stępkowskiego koncentrują się wokół interdyscyplinarnych zagadnień prawnych i politycznych. Jego badania obejmują zarówno prawo porównawcze prywatne, analizujące systemy prawne różnych państw w kontekście stosunków cywilnoprawnych, jak i prawo porównawcze publiczne, badające ustrój państw i funkcjonowanie instytucji prawnych. Dodatkowo, jego uwaga skierowana jest na myśl polityczną i prawną, co pozwala mu na analizę fundamentów systemów prawnych oraz ich ewolucji w kontekście historycznym i filozoficznym. Te szerokie obszary badawcze pozwalają mu na tworzenie kompleksowych analiz, łączących teorię z praktyką prawniczą i społeczną. Jego zainteresowania naukowe odzwierciedlają głębokie zaangażowanie w zrozumienie mechanizmów prawnych i ich wpływu na funkcjonowanie państwa i społeczeństwa.

Znaczące publikacje naukowe

Dorobek naukowy Aleksandra Stępkowskiego obejmuje szereg znaczących publikacji, które stanowią ważny wkład w rozwój polskiej nauki prawa. Jest on autorem licznych artykułów naukowych, a także książek, które poruszają kluczowe zagadnienia z zakresu jego zainteresowań. Wśród jego prac znajdują się publikacje dotyczące prawa porównawczego, a także analizujące fundamentalne zasady prawne, takie jak zasada proporcjonalności. Jego publikacje często charakteryzują się dogłębną analizą i multidyscyplinarnym podejściem, co sprawia, że są cennym źródłem wiedzy dla badaczy, studentów oraz praktyków prawa. Jego prace naukowe przyczyniają się do kształtowania dyskursu akademickiego i stanowią ważny element w debacie o współczesnym prawie.

Wizerunek i debata publiczna

Rola w kontekście praworządności i legalności

Działalność Aleksandra Stępkowskiego, zwłaszcza jego nominacja na sędziego Sądu Najwyższego i rola w Instytucie Ordo Iuris, wpisała go w centrum debaty publicznej dotyczącej praworządności i legalności w Polsce. Jego zaangażowanie w procedury nominacyjne, które były kwestionowane przez część środowiska prawniczego i instytucje międzynarodowe, stawiało pod znakiem zapytania stabilność i niezależność polskiego sądownictwa. Kwestionowanie jego statusu jako sędziego w związku z wyrokami TSUE i ETPCz podkreślało złożoność problemu niezależności sądownictwa i jego zgodności z europejskimi standardami. W tym kontekście, jego osoba stała się symbolem szerszych napięć między różnymi wizjami funkcjonowania państwa prawa.

Ocena działalności przez Małgorzatę Manowską

Małgorzata Manowska, Pierwsza Prezes Sądu Najwyższego, wielokrotnie wyrażała pozytywną opinię na temat Aleksandra Stępkowskiego, określając go jako jedną z najbliższych jej zawodowo osób. Chwaliła jego roztropność oraz wyjątkową umiejętność tłumaczenia zawiłych kwestii prawnych w sposób zrozumiały dla szerokiego grona odbiorców. Manowska podkreślała również jego dbałość o wizerunek SN, co było kluczowe w okresie, gdy sąd ten znajdował się pod szczególną uwagą opinii publicznej i mediów. Doceniała jego zaangażowanie w inicjatywy zbliżające Sąd Najwyższy do obywateli, takie jak organizacja konferencji naukowych czy wizyt edukacyjnych, które miały na celu budowanie mostów między instytucją a społeczeństwem. Ta ocena podkreśla jego profesjonalizm i pozytywny wkład w funkcjonowanie Sądu Najwyższego.