Dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju umysłowego, społecznego i fizycznego i emocjonalnego, który umożliwia mu przystosowanie się do wymagań szkoły. Jest ona wynikiem dwóch procesów nakładających się na siebie a mianowicie dojrzewania dziecka i procesu uczenia się.
Bardzo ważne jest by pamiętać, że gotowość do bycia uczniem nie jest naturalnym etapem rozwoju psychospołecznego (a więc nie każde dziecko osiąga je w tym samym wieku). Na dojrzałość szkolną dziecka składa się jego indywidualne tempo rozwoju, dotychczasowa historia życia. W innej sytuacji jest dziecko, które chodziło do przedszkola, rodzice dużo z nim rozmawiają, czytają mu książki, kupują gry i zabawki, które są bodźcami dla jego rozwoju a odmienne doświadczenia ma to, które spędziło wiele lat w domu choćby z najukochańszą babcią.
Co składa się na poszczególne elementy ?
Dojrzałość umysłowa dziecka do podjęcia nauki w szkole przejawia się na przykład:
- dobrym poziomem wiedzy o sobie i otaczającym świecie
- wykazywaniem zainteresowania nauką (czytaniem, pisaniem, liczeniem)
- umiejętnością skupienia uwagi przez dłuższy czas na tej samej czynności (szczególnie ważna jest umiejętność koncentracji na zadaniu niezbyt atrakcyjnym dla dziecka)
- poprawną wymową pod względem artykulacyjnym, bogatym słownictwem, rozumieniem treści przekazywanych wiadomości, umiejętnością wypowiadania się i wyrażania własnych opinii i sądów
- właściwym dla wieku poziomem analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej, O dojrzałości fizycznej decyduje między innymi:
- stan zdrowia (np odpowiednia dla wieku odporność na zmęczenie)
- sprawność ruchowa i motoryczna
- prawidłowy słuch i wzrok
- niezaburzona koordynacja wzrokowo-ruchowa
- sprawność manualna a więc poziom rozwoju mięśni dłoni, palców oraz nadgarstków
- ustalona lateralizacja (niedopuszczalna jest np w tym wieku oburęczność).
Odpowiednio ukształtowana dojrzałość emocjonalno-społeczna dziecka pozwala mu na:
- nawiązywanie kontaktów z rówieśnikami i dorosłymi (m.in. współdziałanie w zespole, przestrzeganie reguł życia w zbiorowości, czekanie na swoją kolej, podporządkowanie się)
- zaaklimatyzowanie się w nowym środowisku szkolnym, podejmowanie działań na rzecz klasy, zgłaszanie swoich potrzeb nauczycielowi
- nieabsorbowanie nauczyciela cały czas swoją osobą i swoimi potrzebami
- poczucie odpowiedzialności za wykonywanie swoich zadań
- znaczną samodzielność dziecka (np. samo się ubiera i porusza po najbliższym otoczeniu)
- bycie wrażliwym na ocenę i wytrwałym w pracy
- umiejętnością kierowania i radzenia sobie z uczuciami, umiejętnością samokontroli i wiary w siebie
- posiadaniem motywacji do ukończenia zaczętej pracy.
Wszystkie elementy składające się na dojrzałość szkolną dziecka są jednakowo istotne ale trzeba dodać, że rozwój dziecka nie zawsze przebiega tak samo równomiernie. W przypadku wątpliwości rodzice powinni zgłosić się do specjalisty na dokładną diagnozę psychologiczno-pedagogiczną pozwalającą na określenie ewentualnych form pomocy. Osiąganie gotowości do rozpoczęcia nauki dokonuje się zazwyczaj niepostrzeżenie.
Musi dziecku jednak towarzyszyć codzienna troska rodziców o wszechstronny rozwój oraz dokładne obserwowanie jego postępów w każdej sferze. Sygnały o niepokojących objawach w zachowaniu dziecka niech będą dla każdego rodzica powodem do mobilizacji. Pamiętać również należy, że nie zawsze to co wydaje się istotne dla rodzica (np znajomość liter, śpiewania po angielsku) jest faktycznie istotne z punktu widzenia specjalisty.
Ważniejsze dla określenia poziomu pełnej dojrzałości szkolnej jest na przykład to jak dziecko radzi sobie na rowerze czy w sytuacji jakieś porażki (np. przegranej w Piotrusia), czy potrafi samo się ubrać i jak radzi sobie z agresją kolegi w przedszkolu. Koncentracja tylko na sferze rozwoju dojrzałości umysłowej jest błędem mogącym spowodować wiele negatywnych skutków w prawidłowym realizowaniu obowiązku szkolnego
Trwa wysyłanie Twojej oceny...
