Wiesz dlaczego pieniądze tak wyglądają i po co w ogóle je wymyślono? Warto opowiedzieć synowi czy córce jego historię,gdyż wiedza o mechanizmach związanych z pieniędzmi pomoże mu w przyszłości osiągnąć stabilizację finansową.
Z historią w szkole jest różnie, czasem są lepsi nauczyciele czasem gorsi. Niestety w większości przypadków podawane są suche fakty a nam zależy żeby Twoje dziecko samo wyciągnęło wnioski. Nie dawaj mu gotowych odpowiedzi a jedynie naprowadzaj pytaniami. Gdyby Twoje dziecko było młodsze można by przeprowadzić całą grę związaną z historią pieniądza, jednak myślę że jest już za późno. W tym wieku odniesiesz lepszy skutek jeśli zachęcisz dziecko do myślenia.
Poniżej skrótowa historia pieniądza, i przykładowe pytania jakie możesz zadać swojemu dziecku. Nie chodzi nam o to żeby twój gimnazjalista „wkuł” fakty ale by zrozumiał jak to się stało, że ludzie od wymiany „przedmiot za przedmiot” doszli do pieniądza cyfrowego.
Jak zacząć?
Rozmowę na ten temat możesz zacząć przy okazji dawania dziecku kieszonkowego, pytaniem czym płacili ludzie kiedy nie było papierowych pieniędzy?
Handel wymienny
Historia pieniądza nie jest tak długa jak historia ludzkości. W kulturach pierwotnych pojęcie pieniądza jako osobnego środka płatniczego nie istniało. Początkowo handel z najbliższymi sąsiadami lub kupcami odbywał się na poziomie barteru, czyli wymiany “przedmiot za przedmiot”. Na terenach rolniczych wartość różnych dóbr przeliczano na zboże. Ludy, u których większą rolę odgrywało pasterstwo i hodowla, za środek płatniczy uznawały bydło. Szybko zorientowano się, iż taka wymiana ma istotne wady: jest uciążliwa i niesprawiedliwa, gdyż wartość użytkowa przedmiotów niebyła jednakowa i nie prowadziła do zaspokojenia wszystkich potrzeb. Rozwój cywilizacyjny i różnicowanie wartości poszczególnych towarów doprowadziły do nadawania funkcji pieniądza towarom przez ogol uznanym za wartościowe. Z czasem wprowadzono więc tzw. pośredników wymiany, jak: sól, zboże, skóry o czym decydowały ich właściwości- podzielność, trwałość, jednorodność i rzadkość występowania.
Pytania
- jakie były wady takiego sposobu płacenia ?
- czy taki system był sprawiedliwy?
- jakie problemy ludzie mieli prowadząc handel wymienny?
- od czego zależała wartość produktu?
Metale
Wraz z rozwojem cywilizacji i handlu ludzie poszukiwali coraz doskonalszych środków wymiany. Dzięki swojej trwałości, ze względu na małą objętość, łatwość transportu i podzielności na mniejsze części okazały się nimi metale- żelazo oraz miedzi i jej stopy. Później w związku z upowszechnieniem produkcji żelaza, również i metale szlachetne- złoto, srebro rzadziej platyna. Początkowo wymianie podlegały ich nieobrobione bryłki. Przy zakupie danego towaru trzeba było za każdym razem odważać niezbędną do zapłaty ilość metalu. Bywało również i tak że jakieś społeczeństwo specjalizowało się w produkcji konkretnych przedmiotów z danego kruszcu (broń, biżuteria), a przedmioty te, na równi ze sztabami lub bryłami, spełniały funkcję pieniądza. Jednak i ten rodzaj pieniądza nie był wolny od wad. Uciążliwe było kontrolowanie ilości i jakości metalu, którym płacono w transakcjach. Rozwiązaniem tego problemu stało się wybijanie na bryłach stempli mających wykazać ich pochodzenie, gwarantować że zostały odlane z niezafałszowanego kruszcu i że mają odpowiednią wagę.
Pytania
- jakie były wady takiego sposobu płacenia ?
- czy taki system był sprawiedliwy?
- jakie problemy ludzie techniczne wynikały z takiego sposobu płacenia?
- od czego zależała wartość produktu?
- a co jeśli złoża się wyczerpały w danym regionie?
Monety
Bryły metali, zwykle duże, nie zawsze były jednakowe, a ich ważenie i dzielenie na mniejsze kawałki zajmowało dużo czasu. Pojawił się trafny pomysł by sztabki dzielić na małe, pełne lub spłaszczone kulki. Z biegiem czasu, by zapobiec ich podrabianiu, zaczęto na nich bić pieczęcie możnych i władców. Posiadacz tak oznaczonych kawałków kruszcu mógł być pewien wartości i przydatności danego "pieniądza". Takie kuleczki metalu z nabijanymi podobiznami nazwane zostały później monetami. Przetrwały one do dziś i stały się nieodłącznym składnikiem cywilizacji.
Pytania
- jakie były wady takiego sposobu płacenia ?
- czy taki system był sprawiedliwy?
- jakie problemy ludzie techniczne wynikały z takiego sposobu płacenia?
- od czego zależała wartość produktu?
- a co jeśli złoża się wyczerpały w danym regionie?
Pieniądze papierowe
Bicie monet było bardzo kosztowne, a przez ograniczoną ilość surowca nie było w stanie pokryć rosnącego na nie zapotrzebowania. Problematyczna stała się również konieczność przewożenia ze sobą ich dużych ilości, bowiem narażała ona kupców na ataki rabunkowe i utratę majątku. Handlarze i zwykli obywatele zaczęli więc swoje zasoby deponować u złotników, a Ci z kolei wstawiali im tzw. kwity i noty depozytowe, potwierdzające ilość pozostawionego kruszcu. Dodatkowo, nabywcy kwitów mogli oprocentować zdeponowane w skarbcu złotnika złoto i srebro. Złotnicy zobowiązani byli do wypłaty określonej notą kwoty okazicielowi dokumentu. A ludzie coraz częściej regulowali należności owymi kwitami. Nie ma więc błędu w stwierdzeniu, że złotnicy stali się pierwszymi bankierami. W niedługim okresie kwity depozytowe zostały zaakceptowane i przejęte przez państwo. Władze państwowe, by zażegnać chaos który powstał, gdy każdy bankier rozpoczął rozprowadzanie swoich not, wprowadziły dodatkowe regulacje, dzięki którym owe dokumenty mogły stać się powszechnie akceptowalnym środkiem wymiany handlowej. Dzięki tym działaniom pierwotne kwity i noty stały się pełnoprawnymi pieniędzmi papierowymi emitowanymi przez jeden bank w każdym państwie. Tak właśnie narodziła się kolejna znana i stosowana do dziś forma pieniądza- pieniądz papierowy.
Pytania
- czy są jakieś wady płacenia pieniędzmi papierowymi ?
- dlaczego wprowadzono karty płatnicze?
Trwa wysyłanie Twojej oceny...
