Współczesność wymaga od nas ciągłego dostosowywania się do zmian. Aby dziecko dobrze sobie z nimi radziło (zarówno teraz, jak i w życiu dorosłym) powinno być elastyczne i otwarte, myśleć niekonwencjonalnie i odważnie, umieć adaptować się do zmiennych warunków.
"Nie ma większej głupoty, niż oczekiwanie, że osiągnie się coś nowego,
postępując ciągle w ten sam sposób".
Albert Einstein
Każdy może nauczyć się myśleć twórczo, więc warto zainwestować trochę czasu na trening kreatywności. Korzyści mogą okazać się nieocenione!
DEFINICJA KREATYWNOŚCI
W literaturze psychologicznej można znaleźć ponad 60 różnych definicji kreatywności. Jest to bardzo złożony proces, dzięki któremu powstają nowe pomysły, idee, rozwiązania problemów, koncepcje, spojrzenia na świat. Kreatywnością można nazwać zdolność do tworzenia czegoś nowego.
Kreatywność można też przedstawić w innej formie:
Odkrywanie kreatywności
Istnieje wiele testów badających różne aspekty kreatywności: psychologiczne, behawioralne, neuropsychologiczne, filozoficzne, ekonomiczne, historyczne, prowadzone z perspektywy psychologii społecznej i biznesu. Nierzadko jednostki kreatywne na tyle odróżniają się w „tłumie”, że żadne testy nie są nam potrzebne do zauważenia tych predyspozycji. Zdarza się jednak, że nie miały one okazji się ujawnić. Pomóc w tym może stymulacja myślenia twórczego.
Wspieranie kreatywności
Kreatywności sprzyjają określone warunki panujące w domu, szkole, środowisku.
Rozwijanie zainteresowań dzieci, dawanie im zróżnicowanych zadań wymagających niekonwencjonalnych rozwiązań, pozwalanie na spontaniczność i przede wszystkim nie hamowanie ich wyobraźni. Chcąc stymulować rozwój dziecka można skorzystać z treningów. Ważne jest, aby były one przeprowadzone przez specjalistów i najlepiej w grupie. Nic tak nie inspiruje jak wspólna praca nad wygenerowaniem ciekawego pomysłu.
MYŚLENIE LATERALNE
Dość często kreatywność utożsamiana jest z myśleniem lateralnym. Pojęcie to wprowadził Edward de Bono i definiuje je jako nowe spojrzenie na sytuację, dostrzeżenie nowych możliwości, przeformułowanie problemu dające szansę rozwiązania go nowymi metodami. Jest to gotowość do pozbycia się schematów w postrzeganiu i rozumieniu świata, zdolność patrzenia na problem z różnych stron.
Niektórzy autorzy używają wymiennie określenia „myślenie dywergencyjne” (rozbieżne, wielokierunkowe). Jednak jeśli spojrzeć na to z perspektywy de Bono, jest ono tylko elementem myślenia lateralnego, podobnie jak myślenie konwergencyjne (zbieżne).
MYŚLENIE DYWERGENCYJNE
Myślenie takie dotyczy tworzenia nowych pomysłów, łączenia już istniejących, postrzegania świata na nowo.
J. P. Guilford przez myślenie dywergencyjne rozumie operacje występujące w problemach o wielu rozwiązaniach, nie zdeterminowanych w pełni przez warunki zadania (np. pisanie wypracowania lub wiersza, malowanie obrazu). Myślenie to wobec danego problemu poszukuje wszystkich możliwych rozwiązań. Jest ono bardziej czułe na oryginalność, zdolne do ujmowania związków pomiędzy faktami pozornie od siebie oddalonymi, gotowe nawet do wytwarzania nowych form metodą prób i błędów przez eksperymentalne i błądzenie.
W dużej mierze rodzaj myślenia zależy od rodzaju sytuacji problemowej. W sytuacjach niejasnych, wieloznacznych nasze myślenie częściej ma charakter dywergencyjny. Natomiast problemy dobrze określone, jasno postawione uruchamiają częściej myślenie konwergencyjne.
Oto przykłady umiejętności powiązanych z myśleniem dywergencyjnym:
płynność,
giętkość,
oryginalność,
przekształcanie,
twórcze rozwiązywanie problemów,
integrowanie (treningiem może być stosowanie mnemotechnik – oparte są one na kojarzeniu),
tworzenie sieci (mapy problemu, które można przedstawiać w formie map myśli),
budowanie zależności.
Na podstawie klasyfikacji zawartej w: A.P. Johnson, Up and Out, Using Creative and Critical Thinking Skills to Enhance Learning, Allyn and Bacon, 2000
TWÓRCZE MYŚLENIE
Dzięki lateralnemu podejściu można świadomie poszukiwać nowych, alternatywnych rozwiązań, np. za pomocą myślenia twórczego.
Określenie to jest czasem stosowane wymiennie z „myśleniem dywergencyjnym”. Wynik tego myślenia jest nowy i wzbogaca dotychczasową wiedzę.
W zakres twórczego myślenia wchodzi wiele operacji umysłowych. Zostały one sklasyfikowane m. in. przez Edwarda Nęckę (Nęcka i inni 2005) i określone mianem zdolności.
Trwa wysyłanie Twojej oceny...
