Konflikty towarzyszą naszemu życiu bezustannie. Czy powinniśmy ich unikać? Jak można je łagodzić? Jak powinniśmy się zachowywać podczas sporu z własnym dzieckiem?
„Największym nieprzyjacielem rodziny nie jest konflikt, ale obojętność.”
P. Pellegrino
Konflikt jest ścieraniem się wartości, poglądów, potrzeb, celów, interesów i zdań. Reagujemy na niego najczęściej złością, lękiem, gniewem, wycofaniem lub agresywną postawą. Konflikt odbieramy jako zakłócenie kontaktu między nami rodzicami a naszym ukochanym dzieckiem, które nagle zaczęło się buntować. Obawiamy się, że spór spowoduje pogorszenie się naszych stosunków z dzieckiem. Dlatego wielu rodziców woli za wszelką cenę nie dopuścić do kłótni i towarzyszącej jej napięciom. Ulegają więc dziecku, ustępują mu, schodzą z drogi.
Tymczasem spory są częścią życia każdej rodziny i nie należy ich unikać. Są one okazją do dokonania zmian, do zerwania z nawykami utrudniającymi wzajemne porozumienie. Konflikty wywołują refleksje, pobudzają do szukania rozwiązań i dostrzeżenia potrzeb drugiego człowieka. Podczas rozstrzygania sporów dziecko kształtuje własną osobowość, uczy się tolerancji i pokonywania trudności. W trakcie starć między osobami, ich zachowania przechodzą poszczególne etapy:
Fazy konfliktu:
Przeczucie pewnych napięć.
Narastająca wrogość, zarzuty.
Kłótnia, awantura – na ogół krótką. Często emocje sterują naszym zachowaniem, nie słuchamy argumentów innych. Pojawia się silna złość, gniew, nienawiść, strach, lęk.
Wyciszenie – strony mogą podjąć komunikację.
Porozumienie – konfrontacja stanowisk.
Podczas konfliktu bliskie osoby (rodzic – dziecko, partnerzy) potrafią bardzo silnie się zranić. Obwiniają się wzajemnie, obrażają, poniżają, przypisują winę, używają gróźb, etykietują, nie szanują drugiej osoby. Takie zachowania nie prowadzą do rozwiązania konfliktu, a wręcz pogarszają sytuację, ponieważ komunikacja jest zaburzona.
Ludzie bardzo różne reagują na konflikty: unikają, ignorują, poddają się, są agresywni, atakują, wymuszają, dążą do kompromisu, chcą „pokojowo” rozwiązać problem. Źródła tych zachowań bardzo często tkwią już w dzieciństwie. W tym okresie zdobywane doświadczenia kształtują przyszłe postawy dziecka.
W sytuacjach konfliktowych należy dążyć do ugody, która zadowoli obie strony. Negocjacja jest jednym z najlepszych sposobów doprowadzających do rozwiązania problemu. Metodę tę stosujemy najczęściej, gdy występują różnice potrzeb. Jeśli konflikt dotyczy wartości, nie podlega on negocjacjom. Dziecko musi przestrzegać zasady i znać granice, których nie może przekraczać.
Podstawowe zasady, które powinny być stosowane przez rodziców podczas rozwiązywania konfliktu z dzieckiem:
Nie unikamy starć, sporów. (nie oznacza to, że specjalnie je wywołujemy).
Dążymy do znalezienia rozwiązania odpowiadającego obu stronom.
Zwracamy uwagę na nasze potrzeby i mówimy o ich.
Zastanawiamy się jakie potrzeby ma dziecko.
Nie atakujemy.
Unikamy oceny dziecka.
Powstrzymujemy się od krytyki dziecka.
Nie rozwiązujmy konfliktu z pozycji siły.
Traktujemy dziecko jak partnera.
Nie staramy się wygrać.
Nie przyjmujemy postawy wycofującej czy poddającej się.
Nie obrażamy.
Ułatwiamy dziecku samodzielnie rozwiązanie problemu.
Rodzice, którzy prezentują takie postawy, uczą swoje dzieci podobnych zachowań. Ważne są również rozmowy na temat konfliktów, ale wtedy kiedy osłabną emocje. Warto mówić dziecku o swoich uczuciach, potrzebach i oczekiwaniach. Rodzice powinni wysłuchać swojego potomka i postarać się zrozumieć jego punkt widzenia.
Thomas Gordon w swojej książce „Wychowanie bez porażek” proponuje sześć kroków rozwiązywania konfliktów:
Rozpoznanie konfliktu i nazwanie go.
Zrozumienie uczuć i potrzeb dziecka.
Wspólne poszukiwanie rozwiązań.
Wspólne, krytyczne ocenienie propozycji rozwiązań.
Zdecydowanie się na najlepsze rozwiązanie.
Wykonanie wybranego rozwiązania.
Istotne jest, aby zgodnie z postanowieniami, wykonać zaplanowane działania. Czasami będą konieczne pewne modyfikacje wcześniejszych ustaleń.
Dlaczego wiele osób nie potrafi komunikować się bez agresji? Najczęściej reagują w ten sposób, bo nie nauczyli się, jak można robić to inaczej. Jednym z zadań rodziców jest wychowanie dziecka, które będzie potrafiło podczas konfliktów przyjąć taką postawę, która pomoże łagodnie rozwiązać spór.
Trwa wysyłanie Twojej oceny...
