Kreatywne dziecko

Nawet, jeśli nie miały okazji wykazać się swoją kreatywnością w większych działaniach, można je rozpoznać. Oczywiście samo posiadanie tych cech nie gwarantuje nam, że odkryliśmy dziecko, które zostanie „gwiazdą kreatywności”. Do tego zawsze potrzebna jest ciężka praca… lub łut szczęścia 

Obserwując dzieci podczas pracy, głównie zespołowej, możemy wstępnie rozpoznać jednostki twórcze. W wyjątkowych przypadkach zdarza się, że dostrzegamy je bardzo szybko, jednak najczęściej wymaga to od nas zmysłu obserwacji, wnikliwości, wrażliwości i wiedzy na temat szczególnych zachowań i sposobów postępowania jednostek wyjątkowo kreatywnych.

Osoby twórcze cechują się niezależnością, otwartością, wytrwałością i postawami, które z nich wypływają bądź pośrednio są z nimi związane.

Jeśli zauważysz, że Twoje „zarozumiałe” dziecko nie liczy się z opinią innych i próbuje narzucić własne zdanie, nie musi to świadczyć o jego „złym charakterze”. Taka postawa jest charakterystyczna dla kreatywnych, często introwertycznych osób o wysokim poziomie samoakceptacji i zaufania do siebie. Dzięki temu swobodniej wyrażają swoje myśli i idee, choć nie zawsze jest to miłe lub wygodne dla otoczenia.

Taka niezależność dotyczy nie tylko funkcjonowania społecznego i intelektualnego. Uważa się, że cechą jednostek wysoce kreatywnych jest to, że są one niezależnymi myślicielami, mającymi własny system wartości i nie starają się tego ukrywać. Nonkonformizm wiąże się niestety z licznymi konfliktami, szczególnie w sytuacjach, gdy społeczność wywiera presję w kierunku ujednolicenia zachowań.

Jednak dzięki silnej niezależności, pomysły tych osób mają szansę być bardziej oryginalne i ciekawe, a generowanie ich jest dla nich przyjemne i łatwe. Wzbudza to silną motywację, dzięki czemu twórcze dzieci potrafią wyjątkowo zaangażować się w działanie i wytrwale pracować. Nie potrzebują przy tym natychmiastowej gratyfikacji. Takie nastawienie wraz z wiarą w sukces i optymizmem, sprzyja pokonywaniu barier i trudności. Co ciekawe, osoby twórcze mogą wykazywać się zupełnie przeciwną postawą – brakiem odporności na porażki wynikającym z wyjątkowej wrażliwości.

Jakie są kreatywne dzieci?
Kreatywne dziecko nie boi się zmian, wręcz je lubi. Raczej nie usłyszysz od niego: Niech już zostanie tak jak jest. Po co wymyślać coś nowego, skoro do tej pory jakoś mi się udawało… Jego otwartość ułatwia mu asymilowanie nowych doświadczeń. Nie ma skłonności do przedwczesnego udzielania jedynej i słusznej odpowiedzi, a do poszukiwania, eksperymentowania. Twórczy mały człowiek odczuwa potrzebę nowości i naprawiania, które są jedną z ważniejszych motywacji do generowania rozwiązań problemów. Często odczuwane przez niego: brak wiedzy, niepokój poznawczy, zaciekawienie, jego dociekliwość i tendencje do dostrzegania wad mogą okazać się niezwykle istotne dla trafnego zdiagnozowania problemu, odkrywczego zdefiniowania go i zanalizowania.

„Kreatywni” mogą wyróżniać się brakiem tolerancji dla osób mniej sprawnych intelektualnie, nadmiernymi oczekiwaniami względem siebie i innych oraz postawą silnie rywalizacyjną.

Podsumowując – jednostki kreatywne wyróżniają się następującymi cechami i postawami:

• odwaga w odrywaniu się od schematów,

• łatwość przyjmowania zmian,

• mają niezwykłą wyobraźnię,

• „lekkość” generowania nowych pomysłów, alternatywnych rozwiązań,

• niezależność postaw,

• posiada zdolność do efektywnego uczenia się,

• uczy się inaczej (szukaj związków przyczynowo skutkowych, dąży do odkryć, swobodniej zestawia wiadomości, sięga po dodatkowe informacje, ma bogatsze skojarzenia),

• uczą się bardziej wytrwale, jeśli tylko uznają sens pracy nad danym materiałem,

• mają urozmaicone cele uczenia się i zaspakajania ciekawości, zainteresowań i ambicji, realizację odległych planów życiowych,

• częściej niż rówieśnicy są zdolni do samodzielnej i efektywnej pracy,

• oryginalność w myśleniu i  działaniu, duże nasilenie dążeń poznawczych,

• mają różne i  liczne zainteresowania, często korzystają z bibliotek i innych źródeł informacji,

• wykazują zdolność wnikliwej obserwacji,

• przejawianie wysokiego poziomu myślenia analitycznego,

• wykazują inicjatywę i oryginalność w pracy umysłowej,

• łatwość rozumienia i przyswajania symboli abstrakcyjnych i stosunków symbolicznych, właściwego posługiwania się symbolami we własnym działaniu,

• zainteresowania poznawcze, zdolność do koncentracji uwagi, zwłaszcza na treściach abstrakcyjnych,

• wrażliwość na problemy i wytrwałość w ich rozwiązywaniu;

• przeżywanie satysfakcji z rozwiązywania problemów i pokonywania trudności intelektualnych,

• często ponad przeciętne poczucie humoru.

Ale także:

• trudności w przystosowaniu do grupy,

• egocentryk,

• zarozumiały,

• chwiejny emocjonalnie,

• nieśmiały lub nadpobudliwy,

• agresywny lub wycofany,

• odczuwa niepokój poznawczy,

• nietolerancyjny dla pozostałych (szczególnie dla dużo słabszych od nich),

• uporczywie dociekają dowodzą swoich racji,

• silna potrzeba wyrażania swojej odrębności,

• potrzebuje większej liczby i  lepszych argumentów,

• kwestionują zdanie nauczycieli,

• nie liczy się z konsekwencjami swojego postępowania w grupie rówieśniczej,

• często czuje się wyobcowany,

• zadaje dużo pytań, nadmiernie absorbując nauczyciela podczas lekcji.

Jak widać z tego opisu kreatywne dzieci są często mozaiką cech, z których jedne sprzyjają współpracy a inne przeszkadzają działać w grupie. Odpowiednie przyznanie ról takim osobom może zaoszczędzić wielu konfliktów i zwiększyć efektywność pracy zespołu.