Naukowa definicja nieśmiałości jest pojmowana jako doświadczanie skrępowania i/lub zahamowań w sytuacjach interpersonalnych w stopniu utrudniającym dążenie do osobistych i zawodowych celów.
Słynny amerykański psycholog społeczny Philip G. Zimbardo twierdzi, że większość ludzi uczy się nieśmiałości od swoich nieśmiałych rodziców (na zasadzie modelowania zachowań). Są również dzieci, które stają się nieśmiałe, jeśli rodzice wyśmiewają ich błędy (często mają po prostu wygórowane wymagania co do swoich pociech). Dzieci uczą się wtedy, że lepiej nie ryzykować porażki i niezadowolenia rodzica i po prostu wycofują się z wielu aktywności a rodzice z czasem zrzucają to na karb nieśmiałości. Badania J. Kagan'a z Harvardu wyraźnie wskazują na istnienie czynnika genetycznego w nieśmiałości. Warto jednak pamiętać, że tylko u ok. 1/3 bardzo nieśmiałych dzieci dopatrzono się predyspozycji genetycznej. Są również dzieci, których niechęć do przebywania z innymi wynika raczej z potrzeby bycia samemu, po prostu lubią swoje towarzystwo, preferują zabawy niewymagające kontaktów z kolegami, a nie z faktu bycia nieśmiałym.
U jednych i drugich jednak warto już od najmłodszych lat uczyć umiejętności społecznych, gdyż współczesne życie wymusza na nas takie sposoby kontaktowania się z innymi, które są efektywne, a umiejętność nawiązywania prawidłowych relacji jest nieodzowna w życiu dorosłym. Koniecznie trzeba pamiętać, że rozwój społeczny dziecka jest tak samo ważny jak rozwój poznawczy i emocjonalny. Dziecko nieśmiałe niejednokrotnie traci szansę na uczestniczenie w wielu ciekawych przedsięwzięciach, a nawet może mieć słabsze oceny niż wskazują na to jego możliwości intelektualne (podniesienie ręki, wypowiadanie się na forum klasy, czy zwrócenie uwagi nauczyciela na zrobioną pracę jest zbyt trudne dla takiego dziecka).
Wielu rodziców uważa, że dziecko małe, u którego zauważają nieśmiałość jako dominującą cechę w kontaktach z innymi to dziecko mające niską samoocenę. Taka zależność jest jednak zbyt dalekim uproszczeniem, dziecko nieśmiałe może ale nie musi mieć problemu z poczuciem własnej wartości, często jest to efekt a nie przyczyna. Z nieśmiałością wiąże się jeszcze jeden bardzo ważny problem – a mianowicie to w jaki sposób są spostrzegane takie osoby (a nie jacy są faktycznie). Philips, na podstawie swoich badań zauważył, że nieśmiali postrzegani są jako niekompetentni, nudni, zarozumiali, bez poczucia humoru, dziwni, nieprzystępni. Dodatkowo nieśmiali mają kłopoty ze znajdywaniem sobie przyjaciół, rzadziej uczestniczą w różnorodnych sytuacjach społecznych (np. jako dzieci w imprezach klasowych), a w dorosłości może być im na przykład trudniej znaleźć pracę. W codziennym życiu zauważamy z łatwością, iż dziecko nieśmiałe unika sytuacji, w których musiałoby wejść w kontakt z innymi, cicho mówi, drży mu głos, bije mu szybko serce, jest blade lub przeciwnie zaczerwienione na twarzy, pojawia się nadmierna reakcja stresowa na sytuacje społeczne, unika kontaktu wzrokowego.
Trwa wysyłanie Twojej oceny...
