Psychologiczny termin asertywność jak mało który wszedł do potocznego języka używanego na co dzień. Często słyszymy – ktoś jest mało asertywny, mam problem z asertywnością.
Treningi, które uczą takich zachowań cieszyły się i nadal cieszą dużym zainteresowaniem. Potoczne rozumienie tego pojęcia jest jednak bardzo uproszczone, a nawet wydaje się niejednokrotnie być wręcz zniekształcone. Zazwyczaj kojarzony jest z umiejętnością mówienia nie w dowolnych sytuacjach, dlatego też osoby asertywne często mylone są z osobami aroganckimi, dla których własne potrzeby są najistotniejsze.
Nataniel Braden, psycholog zajmujący się samooceną, asertywność definiuje jako “szanowanie własnych pragnień, potrzeb, wartości i poszukiwanie właściwych form wyrażania ich w życiu“.
Asertywność jest blisko związana z umiejętnością otwartej komunikacji, mówienie kiedy czujemy się źle, kiedy jesteśmy przez kogoś zranieni bądź nieszanowani, to umiejętność informowania o tym innych ludzi ale w sposób respektujący uczucia, postawy, opinie, prawa i pragnienia tej drugiej osoby. To nieprawdopodobnie trudne dla wielu osób, strach przed opinią innych, przed ich odrzuceniem powoduje że zachowujemy się ulegle lub wprost przeciwnie nagromadzona złość wybucha ze zdwojoną siłą i agresja przeważa w naszych komunikatach. Zachowanie asertywne różni się więc od zachowania agresywnego (inni są nieważni a ja mam władzę, umiejętności, stanowisko) i zachowania uległego (ja jestem nieważny, inni są mądrzejsi, lepsi, wiedzą więcej). Zachowanie asertywne to odpowiednie proporcje między szacunkiem, uprzejmością, taktem a stanowczością. Asertywna odmowa zaś to stwierdzenie czytelne, bezpośrednie, uczciwe. Powinno w niej znaleźć się słowo "nie" wraz z krótką informacją, o tym jak zamierzamy postąpić, bez zbytniego tłumaczenia się, wymówek i przeprosin. Z każdym z trzech rodzajów zachowań wiążą się konkretne konsekwencje o których powinno się pamiętać. I tak zachowanie uległe w konsekwencji może doprowadzić do obniżonego poczucia wartości, poczucia krzywdy, frustracji i zachęcania innych osób do dominowania nad nami. Zachowując się agresywnie ryzykujemy częste konflikty, brak szacunku i sympatii a także niejednokrotnie odwrotny efekt od zamierzonego. Największe zmiany wynikające z zachowań asertywnych pojawiają się w naszych relacjach z innymi, początkowo, szczególnie jeśli takie zachowanie było nam obce do tej pory występuje zdziwienie a nawet odtrącenie (taka sytuacja ma miejsce głównie jeśli wcześniejsze kontakty opierały się na uległości.
Najkrócej – jestem asertywny kiedy potrafię:
- mówić o sobie dobrze, bez zażenowania i niepotrzebnej skromności
- przyznawać się do swoich wad i błędów (bez szukania winnych)
- otwarcie wyrażać swoje uczucia i pragnienia wobec innych
- prosić i odmawiać
- przyjmować zarówno komplementy jak i krytykę w stosunku do siebie
- szanować siebie i innych ( dbać o własne granice psychologiczne i szanować terytorium drugiego człowieka).
Często mamy duże wątpliwości czy dane zachowanie jest asertywne. Dobrym drogowskazem w tym miejscu jest odpowiedź klasyka treningu asertywności Herberta Fensterheima, który mówi- ”jeżeli masz wątpliwości, czy dane zachowanie jest asertywne, sprawdź, czy choćby odrobinę zwiększa ono Twój szacunek do samego siebie. Jeżeli tak, jest to zachowanie asertywne. Jeżeli nie - nie jest ono asertywne”
Trwa wysyłanie Twojej oceny...
