Niektóre mnemotechniki są bardzo pomocne w nauce ortografii.
Przedstawimy 3 z nich:
Podstawniki liter
Łańcuchową metodę skojarzeń
Technikę rysunkową
Dzięki nim utrwalamy pisownię, a popełnienie błędu ortograficznego w tych wyrazach jest mniej prawdopodobne.
1. PODSTAWNIKI LITER
Mnemotechniką bardzo pomocną przy nauce ortografii jest System Podstawników Liter. Głoskom, które sprawiają trudności w poprawnej pisowni, przypisane są konkretne obrazy. Są nimi wyrazy, które mamy pewność, że dziecko wie jak zapisać. Na przykład:
ó – król u – ul
ż – żaba rz – rzodkiewka
h – huśtawka ch – choinka
Zapamiętując pisownię wyrazów, łączymy je z danym Podstawnikiem. Na przykład:
wróbel siedzi na koronie króla;
nasz odważny wujek wskakuje do ula;
żaba wyskakuje z bagażnika;
na talerzu kroimy rzodkiewkę;
huśtamy się na huśtawce zawieszonej na haku;
choinkę przykryliśmy wielką kolorową chustką;
pod choinkę dostaliśmy samochód którego kierowcą jest król;
wróżka przemieniła króla w żabę.
Skojarzenia tworzone w tej metodzie, powinny być ciekawe, oryginalne, dziwne, zaskakujące, dynamiczne, zabawne itd. – podobnie, jak w Łańcuchowej Metodzie Skojarzeń
2. ŁAŃCUCHOWA METO DA SKOJARZEŃ
Metoda ta została przedstawiona w oddzielnym artykule. Można zastosować ją do nauki ortografii, tworząc listę „trudnych słów”, zawierających np. „h” albo „ó” niewymienne. Ze słów tych tworzymy „historyjkę”, podobnie jak w przypadku zapamiętywania innych wyrazów. Historyjkę taką warto zacząć od obiektu, który jest podstawnikiem „trudnej litery”. Można posłużyć się podstawnikami z metody Podstawniki Liter.
Jeśli dziecko ma do zapamiętania listę” wyrazów z „ż”:
żarłok
kożuch
róże
stróż
żartowniś
żona
żółty
żółw
wieża
pożar
strażak
smażyć
żeberka
żebrak
wróżka
książę
żubr
żubr
żłób
ryż
spiżarnia
drapieżny
żmija
żuczek
łyżka
Zaczynamy tworzyć „historyjkę” od podstawnika „ż” – żaby.
Żaba była wielkim żarłokiem. Żarłok nie mógł zmieścić się w kożuch, który uszyty był z róż. Drogocenne róże były chronione przez stróża, który był wielkim żartownisiem. Kiedyś dla żartu dał żonie żółtego żółwia. Żółw mieszkał w wieży, w której wybuchł pożar, więc zawołano strażaków, którzy w ogniu smażyli żeberka. Z wielkim apetytem zjadł je żebrak, który dzięki wróżce, przemieniła w księcia (książę). Książę zamiast jeździć na koniu, jeździł na żubrze. Żubr miał w żłobie mnóstwo swojego przysmaku – ryżu. Trzymano go w tajemnej spiżarni, gdzie zalęgła się groźna drapieżna żmija. Jednak przyjaźniła się ona z żuczkiem, który mieszkał pod łyżką.
Najlepiej, żeby dziecko samo wymyśliło historię, potem postarało się ją odtworzyć. W celu utrwalenia wyrazów, warto je powtórzyć po godzinie, kolejnego dnia oraz przed sprawdzianem (lub po tygodniu).
3. TECHNIKA RYSUNKOWA
Polega ona stworzeniu rysunku przedstawiającym wyraz, z którego pisownią dziecko ma problem, który kształt „trudnej litery”. Można na przykład znaleźć kształt „rz” w korzeniach drzewa.
Pomocne mogą okazać się zeszyty do nauki ortografii z osobnym tabelkami dla „ó”, „u”, „ż”, „rz”, „h” i „ch”, gdzie dziecko będzie mogło zapisywać i rysować trudne dla siebie wyrazy:
Dziecko powinno często oglądać ten zeszyt i regularnie uzupełniać go o nowe słowa.
Z wyrazów tych można tworzyć „historyjki” aby wzmocnić zapamiętanie, dzięki posługiwanie się dwoma różnymi mnemotechnikami.
W tej metodzie ważne jest, że uruchamiamy zarówno prawą, jak i lewą półkulę mózgową. Jedna z nich odbiera słowo napisane, druga obraz.
Systemów mnemotechnicznych jest bardzo wiele. Zachęcamy do tworzenia swoich własnych, które będą bardzo pomocny dla dzieci.
autor: Barbara Ukleja
psychopedagog kreatywności
trener Centrum Edukacji SENSUS