„Młodzież chce pracować”

Coraz więcej, coraz młodsi.

Przerwa w nauce to dla młodzieży i dzieci nie tylko okres wypoczynku, ale często również pracy. Z danych Centrum Badania Opinii Społecznej wynika, że co roku przybywa nastolatków, którzy podejmują letnią pracę. Podczas gdy jeszcze 10 lat temu pracowało zarobkowo zaledwie 14% dzieci i młodzieży, w zeszłym roku było to już 33% procent. Obniża się wiek zarabiających. Do pracy garną się nawet uczniowie podstawówek. Najczęściej pracy szukają w internecie. W sieci coraz częściej można natknąć się na ogłoszenia typu: „Mam 13 lat. Szukam pracy na wakacje. Mogę pracować jako opiekunka, wyprowadzać psy, sprzątać dom i zrobię wszystko co mi inni powiedzą”.

Ulotki, sprzątanie, owoce.

By choć trochę zarobić, dzieci chwytają się różnych zajęć. Zwykle są to proste prace fizyczne. Najczęściej zbierają i sprzedają owoce oraz warzywa, roznoszą ulotki, rozdają lub sprzedają gazety, rozkładają towar na sklepowych półkach. Stawki nie są wysokie -  zarabiają 5-8 zł za godzinę. Często dzieciaki pracują też na własną rękę, oferując różnorodne usługi takie jak mycie szyb samochodowych, koszenie trawy, podlewanie ogródka, malowanie płotu, wyprowadzenia psa, zajmowanie się zwierzętami, wykonywanie wszelkich prac dla superzajętych dorosłych, sprzedawanie rzeczy wykonanych przez siebie.

Odtwarzacze mp4, podręczniki, sposób na spędzenie wolnego czasu

Chcą zarobić na wakacyjny wyjazd, na podręczniki, własne potrzeby albo po prostu wspomóc rodzinę. Wakacyjna praca to nie tylko sposób na zarabianie pieniędzy, ale możliwość zdobycia pierwszych doświadczeń zawodowych, szkoła życia, w której młody człowiek uczy się samodzielności, obowiązkowości, szacunku dla pracy i pieniędzy. Letnie zarobkowanie bywa również alternatywą dla wakacyjnej nudy, dla siedzenia przed komputerem lub telewizorem.

Problemy                                      

Pierwsze doświadczenia nie zawsze są bywają pozytywne. Zdarza się, że dzieci są wykorzystywane do zajęć, których wykonywać nie powinny. Nierzetelni pracodawcy lubią wykorzystywać niewiedzę nastolatków. Bywa że pod błahym pretekstem, np. za małe spóźnienie, potrącają im sporą część wynagrodzenia.

Młodzi podejmujący pracę wakacyjną często pracują na czarno, bez należnych świadczeń, zdarza się też, że bez zapłaty.

Gdy twoje dziecko chce pracować

Coraz więcej akceptacji społecznej zyskuje praca dzieci. Nie wszyscy jednak pochwalają tego rodzaju samodzielność. Jeżeli twoje dziecko chce pracować, a ty nie jesteś do tego przekonany, postaraj się z nim o tym porozmawiać, wysłuchaj argumentów, przedstaw swoje. Łatwiej mu będzie przyjąć odmowę, gdy potraktujesz je poważnie. Bezwzględny zakaz bez tłumaczenia może skutkować twoją nieświadomością, że nastoletni syn czy córka podjęli pracę a wtedy nie będziesz miał nad tym kontroli. Pracujące dziecko potrzebuje kontroli i wsparcia. Na początek niezbędna będzie szczera rozmowa. Uprzedź dziecko o zagrożeniach ale nie strasz. Upewnij się, że wie z czym wiąże się podjęcie pracy (obowiązki, poranne pobudki, monotonna praca, mało czasu na przyjemności). Dokładnie sprawdź upatrzoną przez dziecko ofertę, poznaj pracodawcę, obowiązki i miejsce pracy. Zachęcaj do rozmowy – opowiadajcie sobie o tym, co robicie w pracy. Dziecko powinno mieć pewność, że jeśli dzieje się coś złego zawsze może liczyć na pomoc rodziców. Rodzic powinien być czujny - łatwiej będzie uniknąć rozczarowań, a może nawet tragedii.

Może się zdarzyć, że dziecko po paru dniach zachce zrezygnować z pracy. Poznaj powody i staraj się przekonać je, aby wytrwało. Gdyby stanowczo nie chciało dalej pracować, nie zmuszaj. W końcu to jego wakacje.

Co na to prawo?

Przepisy dotyczące pracy dzieci są bardzo surowe. Jeśli nie ukończyły 14 lat, nie wolno ich w ogóle zatrudniać. Między 14 a 16 rokiem życia mogą zajmować się pracą jedynie w firmach zajmujących się działalnością sportową, kulturalną, artystyczną i reklamową. Za każdym razem niezbędna jest zgoda inspekcji pracy, która warunkowana jest przeprowadzeniem badania psychologicznego dziecka, pisemną zgodą rodziców i wieloma innymi zezwoleniami. Zatrudnianie nieletnich niezgodnie z prawem niesie za sobą poważne konsekwencje zarówno dla pracodawcy jak i samej młodzieży. Firma może zostać ukarana grzywną od 2 tys. zł do 30 tys. w przypadku skierowania wniosku do sądu. Pracujące na czarno dzieci są praktycznie pozbawione wszelkiej ochrony prawnej. Gdyby doszło do wypadku lub innego nieszczęścia, nie są ubezpieczone. Bez umowy trudno też odzyskać wynagrodzenie, gdyby pracodawca im nie zapłacił.

Umowa

Każda forma zatrudnienia wymaga pisemnej umowy, z której jasno wynikać musi charakter podejmowanych zajęć, czas ich wykonywania, wysokość wynagrodzenia. Jeżeli umowa o pracę została zawarta w formie ustnej, pracodawca najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy musi zawrzeć umowę pisemną, by potwierdzić rodzaj umowy i jej warunk.

Bezpieczeństwo

Przed rozpoczęciem pracy młody pracownik powinien zostać przeszkolony w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz musi zapoznać się z charakterem wykonywanej pracy i zagrożeniami.

Czas pracy

Dzieci do 16 roku życia nie mogą pracować dłużej niż 6 godzin dziennie. Starsza młodzież może pracować 8 godzin, ale nie dłużej. Młodocianego pracownika nie można zatrudniać w godzinach nadliczbowych oraz w porze nocnej, nawet gdyby wyraził na to zgodę. Gdy dobowy wymiar czasu pracy jest dłuższy niż 4,5 godziny, pracodawca ma obowiązek wprowadzić przerwę w pracy, która trwać będzie nieprzerwanie 30 minut, która wliczać się będzie do czasu pracy.

Nie wszystkie prace dozwolone

„Młodociani nie mogą być zatrudniani przy pracach załadunkowych i wyładunkowych, przetaczaniu beczek, bali i przy przewożeniu ciężarów środkami transportu.” Wykaz prac zabronionych zawiera rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 24 sierpnia 2004 r. (DzU nr 200, poz. 2047 z póź. zm.) oprac. na podstawie informacji z Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Warszawie.