Najprostszą i najskuteczniejsza metodą zapobiegania próchnicy jest szczotkowanie zębów pastą z fluorem.
DZIECI DO 2 ROKU ŻYCIA
Najczęściej już roczne dzieci interesują się szczoteczką do zębów, chętnie również biorą przykład naśladując szczotkowanie zębów przez rodziców. Ważne jest aby od samego początku zabiegi higieniczne odbywały się w miłej, bezstresowej atmosferze np. w trakcie kąpieli, podczas śpiewania piosenek. Myjemy dziecku wszystkie zęby, z każdej strony przy użyciu pasty do zębów ze zmniejszona zawartością fluoru (pasta zalecana < 6 roku życia zawierająca 500ppmF= 0,050% fluoru), a resztki pasty koniecznie usuwamy wilgotnym gazikiem nawiniętym na palec. Ilość nakładanej przez nas pasty wielkością równać się powinna połówce paznokcia małego palca dziecka (mały groszek), a pastę tę należy wetrzeć we włosie szczoteczki. Pilnujmy, by dziecko nie ssało szczoteczki z pastą i nie używało szczoteczki, zwłaszcza z nałożoną pastą, bez nadzoru dorosłych.
Dzieci nie od razu podchodzą do szczotkowania zębów z entuzjazmem, to konsekwencja i cierpliwość rodziców oraz opanowanie przez nich prawidłowej techniki mycia spowodują że mycie zębów nie będzie dla dziecka nieprzyjemnym obowiązkiem.
Pierwsza wizyta dziecka u dentysty powinna odbyć się ok. pierwszego roku życia. Będzie to wizyta adaptacyjna na której dentysta oceni stan uzębienia, udzieli wskazówek na temat higieny jamy ustnej oraz odpowie na wszystkie pytania rodziców. Aby w pełni zabezpieczyć zęby przed próchnicą zaleca się profesjonalną fluoryzację zębów w gabinecie stomatologicznym.
DZIECI OD 2 DO 5 lat
U dzieci po 2 roku życia ilość pasty może być większa (wielkość odpowiadająca małemu groszkowi) ale również powinna być wtarta we włosie szczoteczki. Niektóre szczoteczki dziecięce mają specjalnie zaznaczony na włosiu obszar, pokazujący ilość pasty, którą można nałożyć. Po każdym szczotkowaniu należy zetrzeć z zębów dziecka resztki pasty wilgotnym gazikiem. Mimo tego, iż czasami już 2-letnie dzieci sprawnie posługują się szczoteczką, to do obowiązku rodzica należy poprawienie mycia zębów po dziecku. Kontrola i poprawianie mycie zębów przez rodzica powinno być wykonywane przynajmniej do 6, a czasami nawet do 11 r.ż., zależy to od oceny higieny jamy ustnej podczas wizyty u stomatologa. Od 2 r.ż powinna rozpocząć się nauka plucia i płukania jamy ustnej i dopiero po całkowitym opanowaniu tej umiejętności przez dziecko należy zmienić pastę do zębów na tę o zwiększonej zawartości fluoru (pasta dla dorosłych).
U dzieci młodszych – do 3 r.ż. zęby należy szczotkować przynajmniej 2 razy dziennie, absolutne minimum to mycie po ostatnim wieczornym posiłku. U dzieci starszych poleca się mycie zębów po każdym posiłku. Szczotkowanie zębów, przez osobę dorosłą i częściowo przez dziecko, powinno trwać 2-3 min. Dla dzieci w wieku przedszkolnym polecana jest technika mycia ruchami okrężnymi oraz technika szorowania. Rozpoczynając od powierzchni zewnętrznej zębów, od tyłu do przodu, wykonujemy ruchy okrężne (rysowanie kółek) lub ruchy poziome. Powierzchnie wewnętrzne zębów górnych i dolnych czyścimy ruchami wymiatającymi, prowadząc szczoteczkę od strony dziąsła do szczytów zębów, natomiast powierzchnie żujące zębów oczyszcza się ruchami poziomymi.
Dzieci 3-letnie chętnie naśladują dorosłych, obserwowanie rodziców szczotkujących zęby oraz uświadamianie istoty mycia zębów by ochronić je przed bakteriami utrwali w dziecku prawidłowe nawyki codziennego szczotkowania zębów rano i wieczorem.
Należy również przyzwyczajać dziecko do stosowania nitki do zębów, już po 3 r.ż. rodzic powinien delikatnie oczyszczać przestrzenie przynajmniej pomiędzy ostatnimi a przedostatnimi zębami mlecznymi.
DZIECI POWYŻEJ 5 ROKU ŻYCIA
Dzieci powyżej piątego roku życia w większości szczotkują już zęby samodzielnie, mimo to nadal mycie powinno być kontrolowane i poprawiane przez rodzica. Szczoteczkę do zębów należy zmienić na nieco większą niż dla maluchów, i dodatkowo może być wyposażona w powierzchnie do czyszczenia języka i policzków. Zużycie szczotki zależy od czasu i siły z którą dziecko jej używa. Najmłodsze dzieci używają szczotki przez maksymalnie trzy miesiące, starsze dzieci krócej – dwa, a nawet miesiąc. Jeśli włosie szczoteczki rozchyla się i nie jest sprężyste to znak, że szczoteczkę należy wymienić na nową. Ponadto, dzieci powyżej piątego roku życia można uczyć samodzielnego posługiwania się nicią dentystyczną i oczyszczania wszystkich powierzchni między zębami.
Dzieci powyżej 6 roku życia mogą, poza szczotkowaniem zębów, stosować płukanki do ust z fluorem. Płukankę należy stosować raz dziennie, po wieczornym myciu zębów, a po jej użyciu nie należy płukać jamy ustnej wodą.
Około 6 roku życia wyrzynają się pierwsze stałe zęby trzonowe, często niezauważane i traktowane przez rodziców jako kolejne zęby mleczne. Należy pamiętać, by po skończeniu przez dziecko 6 r.ż. zgłosić się na wizytę do stomatologa dziecięcego, który oceni stan wyrzynających się zębów i zdecyduje o ich zabezpieczeniu (polakowaniu bruzd), oraz udzieli, zarówno rodzicom jak i dziecku, wskazówek dotyczących prawidłowych technik mycia zębów i stosowania nici dentystycznej.